Rəfiqəm Cenni mənə ən gözəl ad günü hədiyyələrindən birini verdi. Xeyr, qırış kremindən danışmıram. *çönüb güzgüyə baxıram. Yox, hələ qırışsız bir 2-3 ilim var* Cenninin hədiyyəsi isə Dünyadakı Qadınlar (Women in the World) sammitinə bilet idi. Srağagün sammitə bir yerdə getdik.

Oturub tədbirin başlamağını gözləyirik və artıq neçə aydır Cenninin ən böyük problemi olan məsələni bir daha müzakirə edirik – üç həftə sonra doğulacaq oğlunu sünnət etsin, ya etməsin (yəhudilərdə də sünnət adəti var).

Qarşı oturacağa qəhvəyi dərili, gözəl bir qız keçir, söhbət arası qızın rəngli, şıq donunun fərqinə varıram. Qız oturur. Bir neçə saniyə sonra yanındakı sarışın qadın qıza nəsə deyib onun pencəyini qızın çiyninə salır, bu biri tərəfində oturan qadın da ona kömək edir. Mən çaşqınlıqla qadınların onun tanışı və ya qohumu olduğunu düşünürəm, amma yox, qız zala tək girmişdi.

Bir azdan qız saçlarını düzəldir, onda heyrətə gəlirəm – onun əlləri yoxdur. Daha Cenninin Harvardda dərs deyən pakistanlı uşağını niyə sünnət etdirmədiyini eşitmirəm. Donub qalmışam. Bu qız bir azdan telefonunu çıxarır, selfi çəkir. Qolunun ucu ilə iPhone-unda şəkli filterləyir, özünü gözəlləşdirir. Mən heyrətdən gözümü ondan çəkə bilmirəm. Boylanıb telefonuna baxıram (nə də olmasa azərbaycanlıyam, başqalarının işinə qarışmaya bilmirəm 😉 ). Qız şəklini İnstaqramda paylaşır. Çoxlu izləyiciləri və şəkilləri olduğunu görürəm.

Konfrans başlayır. Əfqanıstanın Birinci Xanımı danışır. Əfqanıstanda müharibə dövründəki aclıqdan danışır. Mən o qızı düşünürəm. Görəsən indi acdırmı? Çöldə pulsuz çipslər və şokoladlar qoyulub, onları ürəyi istəyibmi görəndə? Götürüb aça bilmədiyi üçün yan keçibmi?

Növbəti panel Afrika haqdadır. Boko Haram və Əl-Şababın qadınlara etdiyi vəhşiliklər haqda danışırlar. Bu təşkilatların qurbanları olan qızlar evlərinə qayıtsa da icmaları onlara ümumi bulaqdan su içməyə belə icazə vermədiklərindən gedir söhbət. Mən o qıza baxıram. Susuzdurmu görəsən? Mən 1 şüşə suyu içib qurtardım, bəs o çöldəki sudan alıb içmək istəyirmi görəsən? Aça bilmədiyinə görəmi almayıb?

Ürəyim suallarla doludur – görəsən saçlarını necə yuyur? Heykəltəraş olmağı arzulayıbmı? Maşın sürə bilirmi? Anasına nə qədər çətindir görəsən? Nə vaxtsa əlləri var idimi? Toxunduğu əşyaların hissiyyatı yaddaşındadırmı görəsən?

Amma qıza yazığım gəlmir. Ona heyranam. Bu qədər çətinliklərə baxmayaraq nə qədər mətindir! Bilet alıb və tək başına konfransa gəlib. Köməksiz, özü. Əllərinin olmamasını bəhanə edib evə qapılmır, ayaqları olduğunu dəyərləndirib həyatını dolu yaşayır.

Mətanətlidir!

Cəsarətlidir!

Həmin 3 saat içində paneldəkilərin danışdıqları  gözlərimi dünyaya açdı. Amma bu qız səssizliyi ilə mənə həyat dərsi verdi. O qızdan bilirsiniz nəyi öyrəndim?

İMKAN VERMƏMƏYİ!

Əlsizliyinə onu evə qapamasına imkan vermir.

Əlilliyinə həyatını korlamağa imkan vermir.

Limitlərinə gələcəyinin qarşısını kəsməyə imkan vermir.

Bəs biz öz çatışmamaqlarımızı bizi limitləndirməyinə nə qədər imkan veririk?

Hamımızın bir fiziki fərqliliyi, çatışmamazlığı və ya maddi imkansızlığı var. Hamımızın bir BƏHANƏSİ var. Bəs biz bu bəhanələrə həyatımızı limitləndirməyə nə qədər imkan veririk?

Getmək istədiyimiz yerləri, həyata keçirmək istədiyimiz arzuları hansı bəhanələrlə sabaha, birigünə saxlayırıq?

“Həyat çətindir”, “bezmişəm”, “nə vaxta qədər belə olacaq?!” sözlərini əllərimiz neçə dəfə yazıb?

Dünyanın hansısa yerində isə bir qız qolları ilə öz dünyasını dəyişir…

P.S. Bu yazını yazandan sonra o qızı təsadüfən Tvitterdə (@malvikaiyer) gördüm. Nyu Yorka Hindistandan gəlibmiş. Əllərini 13 yaşında ikən partlayışda itirib, amma ümidsizliyə qapılmayıb. Ali təhsil alıb, doktorluq dərəcəsi var, TEDx çıxış edib, sosial işçi kimi işləyir və hətta modellik edir.